Mijn visie op Erfgoedrestauratie

In de stichtingsvergadering van 19 oktober 2020 werd ik aangenomen als eerste voorzitter van de Vakgroep Algemene Aannemers 'Erfgoedrestauratie' (Groupement des professionnels de la restauration du patrimoine). Hieronder leest u mijn persoonlijke visie bij de oprichting van de vakgroep. Samen met ondervoorzitters Julie Bajart en Jan De Moor ontwikkelen we binnenkort de prioriteiten en het actieplan voor nationale vakgroep Erfgoedrestauratie.(https://www.erfgoedrestauratie.be/ - https://www.restaurationpatrimoine.be/)

Beste collega’s, stichters van de Vakgroep Algemene Aannemers Erfgoedrestauratie,

Geachte aanwezigen, al wie begaan is met ons erfgoed,

Toen een kleine groep startte met voorbereidende vergaderingen om binnen de FABA een vakgroep op te richten voor aannemers ‘erfgoedrestauratie’ konden wij niet vermoeden dat dit op het enthousiasme en de bereidheid tot samenwerking zou kunnen rekenen die wij sindsdien enkel hebben zien toenemen. Dit toont aan dat er in dit land nog passie is voor het erfgoed en historisch patrimonium dat we delen.

NOOD AAN EEN LUIDE EENDRACHTIGE STEM

De stichtende vergadering van dinsdag 19 oktober 2020 heeft ook aangetoond dat er nood is aan een samenwerkingsverband tussen erfgoedrestauratie aannemers en andere belangengroepen. Samen kunnen we het opnemen voor ons erfgoed wiens stem dreigt verstomd te geraken onder budgettaire druk en nood heeft aan het opkrikken van haar imago. De nood tot samenwerking en verstandhouding is groot. Immers, binnen de aannemerij is het aantal aannemers ‘erfgoedrestauratie’ verwaarloosbaar ten opzichte van het geheel, en ook de stem van andere spelers die tot het erfgoedveld behoren krijgt niet altijd de aandacht die ze verdient. Door samen te werken kunnen we hopelijk meer ruchtbaarheid geven aan het economisch belang én zeker ook aan het algemeen maatschappelijk belang van erfgoed en historisch patrimonium.

NIET STIEFMOEDERLIJK BEHANDELEN

De nood om het voor ons erfgoed op te nemen is hoog, niet enkel omdat de druk om ruimte vrij te maken alsmaar toeneemt maar ook omdat ons historisch patrimonium onder het mom van "niet meer van deze tijd" of "energetisch inefficiënt" al te snel figuurlijk en letterlijk wordt afgeschreven, bedreigd wordt door de sloophamer of gedoemd staat te verloederen. Van onze overheden verwachten we dat ze ons historisch patrimonium en de bouwactiviteit die ermee samenhangt niet langer stiefmoederlijk behandelen. We wensen, samen met onze collega’s en overige stakeholders gehoord te worden. Maar ook het brede publiek en de gebruikers moeten gehoord worden, én meer vertrouwd gemaakt met ons historisch patrimonium. Erfgoed heeft immers nood aan een breed gedragen duidelijk en standvastige lange termijnvisie en structurele ondersteuning.

ERFGOED ZORGT VOOR KWALITEITSVOLLE BELEVING

Als we in onderling vertrouwen kwaliteitsvol samenwerken dan moeten we samen met alle stakeholders een toekomst kunnen geven aan onze prachtige tot de verbeelding sprekende kastelen en tuinen, pittoreske steden en dorpen, aan die talrijke waardevolle plaatsen en gebouwen die ons land rijk is. Wij willen deze niet zien verloren gaan. Niet enkel omdat ze onze bedrijven en onze mensen werk verschaffen, maar ook omdat ze deel uitmaken van onze cultuur, onze identiteit, en omdat ze zorgen voor een kwaliteitsvolle beleving en levensgenot. Erfgoed en historisch patrimonium zorgen immers niet enkel voor een mooie achtergrond voor wie foto’s op sociale media wil plaatsen, ze zorgen ook voor een goed gevoel, voor aangename belevingen en herinneringen. 

& FINANCIËLE RETURN

Wie erfgoed en historisch patrimonium om zich heen heeft mag zich met reden bevoorrecht noemen en voelen. Het betreft een waardevolle gezamenlijke rijkdom die we moeten koesteren. Ons land is gelukkig nog rijk aan historisch patrimonium, met een goede mix tussen publiek en privaat beheer. En samen met het brede publiek zijn we allen rentmeesters over dat erfgoed. We zijn het dan ook collectief aan onszelf verplicht om die materiële rijkdom te beschermen, te conserveren en restaureren. Deze inspanningen zorgen niet allen voor een aantrekkelijke omgeving om te beleven en om in te leven maar ze zorgen ook voor een niet te onderschatten financiële return, verweven in tal van activiteiten via bouw, handel en toerisme.

(OP)NIEUW LEVEN INBLAZEN

Ons erfgoed mogen we niet laten wegkwijnen, maar nieuw leven inblazen waar nodig. Het rentmeesterschap over ons cultureel historisch erfgoed is een gedeelde taak. Het is daarom terecht dat de bevoegde overheden van dit land een deel van deze taak op zich nemen en zorgen voor financiële ondersteuning. Maar gelukkig zijn er ook nog private eigenaars die passie hebben voor erfgoed en die hun historisch patrimonium en plekken met een ziel een toekomst willen geven. Als aannemers zijn we hen allen dankbaar voor het vertrouwen dat zij in ons stellen.

WAKEN OVER DE KWALITEIT VAN RESTAURATIE EN CONSERVATIE

Beste collega aannemers, wij moeten dagelijks dat vertrouwen waar maken en daarom moeten we waken over onze kwaliteit. Onze kwaliteit is immers de basis voor het vertrouwen dat wij wensen te krijgen van de diverse stakeholders binnen erfgoed. Aan de overheden vragen wij om ons te blijven erkennen. Tegenover iedere cent gemeenschapsgeld besteed aan ons historisch patrimonium moet een kwalitatief hoogstaande en duurzame uitvoering staan. Goedkoop oplapwerk is duurkoop. Nog meer dan andere bouwactiviteit is de restauratie en conservatie van ons historisch patrimonium werk voor deskundigen met de juiste mindset, geen opdracht die je aan om het even wie mag overlaten.

ARBEIDSVREUGDE & FIERHEID

Waken over kwaliteit is dus een uitdaging en daaruit volgt de nog grotere uitdaging om uitvoerders te vinden die we tot vakmanschap kunnen opleiden. Restauratie klinkt immers niet zo hip en lijkt misschien geen plaats meer te hebben in dit hyper technologisch en digitaal tijdperk. En we weten, het vergt tijd en inspanning voor wie zich de kennis en kunde wil eigen maken om een volwaardig restauratie vakman/vrouw te worden. Maar restauratie biedt ook veel arbeidsvreugde. Het voelt als een eer en het maakt ons fier om een hand te hebben gehad in de toekomst van ons erfgoed. De fierheid voor het werk dat we leveren moet ons aanmoedigen om ons gezamenlijk imago op te krikken en daarmee kunnen we ongetwijfeld anderen overtuigen en aan ons verbinden.

COLLEGIALITEIT, ENTHOUSIASME, POSITIVITEIT, SAMENWERKING

Ik wil als eerste voorzitter, iedereen bedanken die aan de creatie van deze vakgroep heeft bijgedragen. Deze vakgroep zou er niet gekomen zijn zonder de doorgedreven inspanningen van een aantal initiatiefnemers. Een paar van hen wens ik uitdrukkelijk te bedanken voor hun collegialiteit, enthousiasme en positiviteit. Met name Danny Van Dosselaer, Joachim Govaerts, Patrick Vanlerberghe en Philippe Goetinck. Heren, bedankt voor jullie inzet en volharding! Ik hoop dat we deze lijn kunnen verder trekken en verder aannemers en ondersteunende leden kunnen inspireren om onze vakgroep te versterken. Ik ben er met ondervoorzitters Julie Bajart (entreprise Bajart) en Jan De Moor (Artes-Woudenberg) van overtuigd dat we met de juiste ingesteldheid en samen met alle leden en betrokkenen tot een goede samenwerking zullen komen. Van klein tot groot, allemaal samen voor erfgoedrestauratie!

UITGESTOKEN HAND

Als we het conserveren en restaureren van ons historisch patrimonium enkel afrekenen op basis van financiële kosten dan verliezen we uit het oog dat het onze levens kan verrijken op tal van andere vlakken. Het erfgoedveld is vervlochten met kunst, geschiedenis, en vakmanschap. Het roept op tot bezinning en stelt ons vragen over wie we zijn, waar we vandaan komen en waar we naartoe gaan. In deze hoog technologische tijd lijkt de westerse maatschappij nog enkel vooruit te kijken, probeert men de geschiedenis te vergeten of uit te wissen. En terwijl alles vooral sneller en goedkoper moet, verliezen we niet alleen onze band met de natuur maar dreigen we ook de mogelijkheid op immaterieel geluk en het vermogen om klassieke schoonheid en tijdloze elegantie naar waarde te schatten te verliezen.

Laten we dus samen ons erfgoed en patrimonium terug een stem geven. We moeten die plaatsen en gebouwen laten spreken, ze tot leven laten komen. Zo kan ons erfgoed en historisch patrimonium een meerwaarde creëren, niet enkel financieel via terugverdieneffecten maar zeker ook voor het welzijn van mensen. De nieuwe Vakgroep Erfgoedrestauratie verenigt de Belgische restauratie aannemers en reikt een uitgestoken hand naar iedereen die onze passie voor historisch patrimonium deelt, want erfgoed belangt ons allen aan.

Met hoopvolle groeten

Claude Nijs

https://www.erfgoedrestauratie.be/ - https://www.restaurationpatrimoine.be/